Αρωματοθεραπεία: Αιθέρια Έλαια & Ιδιότητες

Η εφαρμογή τους στον άνθρωπο έχει αποδειχτεί ότι βελτιώνει την υγεία, εξασφαλίζει ηρεμία και βελτίωση της καθημερινής διάθεσης

Από την ετυμολογία της λέξης (άρωμα-θεραπεία), είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι η αρωματοθεραπεία είναι η θεραπευτική, η οποία χρησιμοποιεί αρώματα (αιθέρια έλαια) που εκκρίνονται από τους ελαιοφόρους αδένες, που βρίσκονται στις ρίζες, στους μίσχους, στο φλοιό, στα φύλλα και τα άνθη διαφόρων αρωματικών φυτών

 Από αρχαιοτάτων χρόνων, από την εποχή του Ιπποκράτη, ήταν γνωστό ότι τα αιθέρια έλαια είχαν ευρύτατη εφαρμογή στην καθημερινή ζωή, τόσο για θεραπευτικούς όσο και για καλλωπιστικούς σκοπούς. Υπήρχε, επομένως, μεγάλη διάδοση της χρήσης των αιθέριων ελαίων.

Oι Ινδοί χρησιμοποιούσαν τα αιθέρια έλαια για θεραπευτικούς σκοπούς. Oι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν τα φυτά σε συνδυασμό με το μασάζ και το βελονισμό, το 3000 π.Χ. Oι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν αιθέρια έλαια στην ιατρική, στην τελετουργία αλλά και για την ταρίχευση νεκρών, ενώ οι ιερείς γνώριζαν ότι βοηθούν στην καταπολέμηση της μανίας και της κατάθλιψης. Μια διαπίστωση της εποχής εκείνης σε μια επιδημία χολέρας, ήταν ότι οι αρωματοποιοί δεν αρρώσταιναν, λόγω του ότι τα αιθέρια έλαια έχουν ισχυρές αντισηπτικές ιδιότητες.
        Οι  Αρχαίοι  Έλληνες  γιατροί είχαν ασχοληθεί διεξοδικά µε τις θεραπευτικές ιδιότητες των αιθέριων ελαίων. Σ’ αυτούς αποδίδεται η βελτίωση της αρωµατοθεραπείας επιστηµονικά, µε κορυφαία την ίδρυση της περίφηµης Ιατρικής Σχολής  στην  Κω  από  τον  Ιπποκράτη,  ο  οποίος  θεωρείται  ο πατέρας    της     Ιατρικής.    Ο    Γαληνός,τον  2ο    αιώνα    µ.Χ.,ήταν προσωπικός    γιατρός    των    Ρωµαίων     αυτοκρατόρων, φανατικός χρήστης της αρωµατοθεραπείας και κατείχε το καταπληκτικό ρεκόρ να µην πεθαίνει ούτε ένας τραυµατίας µονοµάχος.

 Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι η αρωματοθεραπεία είναι η αρχαία επιστήμη ανεύρεσης του κατάλληλου αιθέριου ελαίου, που δια της εφαρμογής του στον άνθρωπο βελτιώνει την υγεία, εξασφαλίζει ηρεμία, ευεξία και βελτίωση της καθημερινής μας διάθεσης.

Τα Αιθέρια έλαια είναι πτητικές ουσίες που απομονώνονται μέσω της διεργασίας της απόσταξης από ένα αρωματικό φυτό, του οποίου φέρουν και το όνομα. Τα μέρη του φυτού στα οποία συγκεντρώνονται κατά κύριο λόγο τα αιθέρια έλαια είναι ειδικά κύτταρα, που λειτουργούν ως φυσικοί αποθηκευτικοί χώροι για το φυτό και ονομάζονται ελαιογόνοι αδένες. 

Τα αγνά φυσικά αιθέρια έλαια περιέχουν την ψυχή του φυτού, αφού συγκεντρώνουν όλα τα δραστικά συστατικά του. Η σύσταση των αιθέριων ελαίων, που προέρχονται από αρωματικά φυτά, σχετίζεται με το περιβάλλον στο οποίο φύονται αυτά τα φυτά και συνδέεται συνήθως με κάποιο μορφολογικό χαρακτηριστικό. 

Ανάλογα με το είδος του φυτικού υλικού, την περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια, τη σύσταση και την οικονομική αξία χρησιμοποιούνται διαφορετικές μέθοδοι παραλαβής αιθέριων ελαίων.

Η απόσταξη είναι ο καλύτερος και ο αρχαιότερος τρόπος εξαγωγής αιθέριων ελαίων. Πιο συγκεκριμένα, η διαδικασία που χρησιμοποιείται είναι η απόσταξη με ατμό (και όχι με βράσιμο όπως γίνεται με το τσίπουρο).

Η διαδικασία αυτή βασίζεται σε έναν πέρση γιατρό του 11ου αιώνα, ο οποίος εισήγαγε και τεκμηρίωσε πολλές ιατρικές πρακτικές που χρησιμοποιούνται και σήμερα συμπεριλαμβανομένης της αρωματοθεραπείας. 

Η ποσότητα των αιθέριων ελαίων που περιέχονται σε ένα φυτό ποικίλλει κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του φυτού, γι 'αυτό είναι απαραίτητο η  συγκομιδή να γίνει την κατάλληλη στιγμή. 

Κύριες θεραπευτικές ιδιότητες των αιθέριων ελαίων

• Αναλγητικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιτοξικές, υπεραιμικές

• Ανοσοδιεγερτικές, ορμονικές

• Αντισηπτικές, αντιβακτηριακές, αντιικές, αντιμυκητικές

• Αποσμητικές

• Αποχρεμπτικές

• Εντομοκτόνες, απωθητικές

• Επουλωτικές

• Σπασμολυτικές, χωνευτικές, διουρητικές

• Χαλαρωτικές, κατασταλτικές, αντικαταθλητπικές

Τα αιθέρια έλαια όμως δεν είναι αβλαβή. Η παραδοσιακή τους χρήση δεν αποτελεί εγγύηση. Υπάρχουν αιθέρια έλαια που είναι πολύ τοξικά σε μεγάλες δόσεις. Για παράδειγμα, ο βασιλικός ελαττώνει την εγκεφαλονωτιαία νευρική δραστηριότητα, ο ευκάλυπτος δημιουργεί κεφαλαλγίες και μέθη, η λεβάντα είναι ναρκωτικό και προκαλεί βαθύ λήθαργο.

Σε μικρές δόσεις μπορεί ο καθένας να τα χρησιμοποιήσει μόνο για εξωτερική χρήση και εφόσον έχει ορισμένες γνώσεις, έστω και από την παράδοση.

Α. Εφαρμογές αιθέριων ελαίων για εξωτερική χρήση

Η χρήση των αιθέριων ελαίων εφαρμόζεται σε:

·  Εισπνοές (5-10 σταγόνες αιθέριου ελαίου σ’ ένα δοχείο με λίγο νερό που βράζει).

·  Λουτρά (5-10 σταγόνες ειδικών αιθέριων ελαίων και ανατάραξη του χλιαρού νερού του λουτρού, προκαλούν ευεξία, τόνωση, ανακούφιση, ανανέωση. Το ίδιο γίνεται και σε τοπικά λουτρά, όπως ποδόλουτρα και εδρεόλουτρα).

·  Κομπρέσες – επιθέματα (5-10 σταγόνες σε ένα κιλό νερό, ανάλογα με το αιθέριο έλαιο και καλή ανακάτωση, για την εμβροχή κομπρεσών που χρησιμοποιούνται για ημικρανίες, ρευματόπονους, αρθραλγίες, ερεθισμό δέρματος, ευρυαγγείες, φαγούρα, κ.τ.λ.).

·  Κολπικές χρήσεις (μόνο σε υπόθετα, τα οποία παρασκευάζει ο φαρμακοποιός στο εργαστήριό του).

·  Εντριβές – μασάζ (προσθήκη αιθέριου ελαίου, σε αναλογία 2,5% αιθέριο έλαιο σε 10 ml φυτικό έλαιο, σε ειδικά λάδια μασάζ και καλή ανάμιξη για την πραγματοποίηση εντριβών και μασάζ για ρευματισμούς, αρθροπάθειες, μυαλγίες, νευραλγίες, καθαρισμό δέρματος, μυϊκή ατονία ή ατροφία ή και για μασάζ γενικής χαλάρωσης και αλλαγής διάθεσης).

·  Γαργάρες (5-10 σταγόνες αιθέριων ελαίων σε μισό ποτήρι νερό για πλύσεις 2 φορές ημερησίως).

·  Αρωματισμό χώρου (3-5 σταγόνες αιθέριων ελαίων σε ένα δοχείο με νερό ή σε ένα σφουγγάρι. Επίσης, λίγες σταγόνες στα ξύλα του τζακιού ή στα κεριά για την απορρόφηση καπνού τσιγάρων ή στα συρτάρια και τα ντουλάπια για καταπολέμηση του σκώρου και για αρωματισμό ή για την αφαίρεση δυσάρεστων οσμών π.χ. μαγειρέματος. Eπίσης, διαβροχή σε ειδικό σφουγγαράκι διώχνει τα κουνούπια και τις σκνίπες τα καλοκαιρινά βράδια. Ένας τέλειος αρωματισμός κλειστών χώρων, που δεν αερίζεται, μπορεί να επιτευχθεί με ένα φιαλίδιο αιθέριου ελαίου ή μίγματος αιθέριων ελαίων χωρίς καπάκι, όλο το πρωινό).

·  Παρασκευή αρωμάτων (20-30 σταγόνες αιθέριου ελαίου σε 90 ml οινόπνευμα και 10 ml νερό).

·  Υγιεινή σπιτιού (διάλυση αιθέριων ελαίων μέσα σε νερό και ψεκασμός της ατμόσφαιρας, πλύσιμο των νιπτήρων, των μαρμάρων και ακόμα προσθήκη μερικών σταγόνων στο πλυντήριο ρούχων και πιάτων).

·  Μαγειρική και ζαχαροπλαστική (τα φυσικά αιθέρια έλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κουζίνα, για να δώσουν άρωμα σε κάποιο φαγητό ή σε τυποποιημένα τρόφιμα. Λόγω των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων τους βοηθούν πολύ την πέψη. 1-2 σταγόνες αιθέριου ελαίου μέσα στις σάλτσες, το κρέας, το ψάρι, τα γλυκά, κ.τ.λ. δημιουργούν μοναδικές γεύσεις).

·  Παρασκευή καλλυντικών (τα αιθέρια έλαια μπορούν να προστεθούν σε κρέμες, γαλακτώματα, λοσιόν, φυτικά έλαια, για την περιποίηση του προσώπου και του σώματος, αλλά και για άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση του δερματικού προβλήματος. O φαρμακοποιός μπορεί να φτιάξει το προϊόν που καλύπτει τις ανάγκες).

Β. Εσωτερικής χρήσης

Τα αιθέρια έλαια για εσωτερική χρήση θα πρέπει να είναι απολύτως φυσικά και απαλλαγμένα προσμίξεων. Προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για εσωτερική λήψη, πρέπει ν’ αναμιχθούν με ένα βάμμα, με ελιξίριο παπαΐνης, με διάφορα καθαρά βρώσιμα λάδια, με αλκοόλη και υπό μορφή καψουλών ή εμβροχή σε ουδέτερη ταμπλέτα. Δε θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν αυτούσια, χωρίς να προστεθούν στα πιο πάνω μέσα, γιατί είναι ερεθιστικά και μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονές. Τα αιθέρια έλαια έχουν αντιμικροβιακή δράση, απολύτως τεκμηριωμένη. Για να διαπιστωθεί ποιο αιθέριο έλαιο είναι κατάλληλο για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου μικροοργανισμού, υπάρχει η δυνατότητα του αρωματογράμματος. O εργαστηριακός έλεγχος παρέχει μια πλήρη και σωστή αντιμετώπιση του μικροοργανισμού.

Τι πρέπει να προσεχθεί κατά τη χρήση αιθέριων ελαίων

·  Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά την εγκυμοσύνη.

·  Προσοχή στα βρέφη.

·  Δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με τα μάτια.

·  Όταν κάνουμε εισπνοές, τα μάτια πρέπει να είναι κλειστά.

·  Να χρησιμοποιείται πάντα φυτικό λάδι για τη διάλυσή τους και όχι συνθετικό.

·  Ν’ αποφεύγεται η χρήση από άτομα που πάσχουν από υπέρταση και επιληψία, χωρίς τη συμβουλή του γιατρού.

·  Τα αιθέρια έλαια για εσωτερική χρήση πρέπει να λαμβάνονται πάντα διαλυμένα, με τους τρόπους που προαναφέρθησαν.

·  Άτομα που κάνουν ομοιοπαθητική, πρέπει ν’ αποφεύγουν να χρησιμοποιούν αιθέρια έλαια που περιέχουν καμφορά και μέντα.

Πηγή: 1. https://www.farmakeutikoskosmos.gr/article-f/aromato9erapeia-ta-ai9eria-elaia-sthn-y/5955

             2. https://www.alternativenaturally.com

             3. https://www.sensities.com

             4. https://www.beautyview.gr

             5.http://www.therapeia.gr/aromatotherapeia/themata/1.shtml

             6.http://www.valentine.gr/aromatotherapia2_gr.htm

             7. http://www.geocities.com/artofwise/Aromatherapy.html